MSC Zoe-ramp

De nacht van 1 op 2 januari 2019 vormde de grote ‘doorbraak’ voor de nurdle in Nederland. Waar voorheen eigenlijk alleen de plasticindustrie en de milieubeweging wisten wat nurdles waren, was vanaf dat moment het plastickorreltje voor veel Nederlanders een bekend fenomeen. 

Bekend, maar niet bepaald bemind, want dat was de nacht waarin het containerschip MSC Zoe boven de Wadden ruim 300 containers verloor, waarvan enkele gevuld met nurdles. Het gevolg was dat er volgens de Universiteit Groningen zeker 24 miljoen korreltjes op de Nederlandse kust zijn aangespoeld, met name op die van Schiermonnikoog.  

Rijkswaterstaat heeft berekend dat er niet alleen 600 kilo polyethyleen-nurdles uit de MSC Zoe zijn gestroomd, drijvende korrels die na verloop van tijd op het land aanspoelen, maar ook 10.000 kilo polystyreen-nurdles, korrels met een hogere dichtheid, die niet blijven drijven maar zinken en nu op de bodem van de Noordzee liggen. 

Minister Cora van Nieuwenhuizen laat onderzoek doen naar de ecologische effecten van de MSC Zoe-ramp, omdat de nurdles vrijwel onmogelijk op te ruimen zijn en dus permanent in zee, op het strand en in de duinen blijven liggen. Ze heeft de Tweede Kamer beloofd het eindrapport in oktober 2020 klaar te hebben, maar die termijn is inmiddels verstreken.

Dagelijks een duizendvoud

Ook in andere landen vinden met enige regelmaat dit soort rampen plaats, zoals op 23 februari 2020 in Noorwegen toen een containerschip van Rotterdam naar Tananger met aan boord 26 ton nurdles er na een storm miljoenen van verloor. De plastickorreltjes zijn later op zeker 250 verschillende plekken in het Noorse Oslofjord en aan de Zweedse kust teruggevonden. 

Maar een nog veel groter probleem is de hoeveelheid nurdles die dag in dag uit rechtstreeks van de fabrieksterreinen het milieu in stroomt. Het betreft zo’n grote, structurele vorm van lekkage dat de ramp met de MSC Zoe erbij verbleekt. Alleen al in Europa vindt dagelijks een duizendvoud van de MSC Zoe-ramp plaats. 

Een aardige indicatie van de gemorste hoeveelheden nurdles geeft het Activity Report 2019 van de Antwerpse haven en de kunststofproducenten verenigd in PlasticsEurope. De havenautoriteit heeft in 2018 op vijf verschillende hotspots in Antwerpen maar liefst 3,3 ton plastickorrels opgeruimd. Aangezien er zo’n 50.000 in een kilo gaan, zijn dat dus 165 miljoen opgeruimde korrels, bijna zeven keer zoveel als de aangespoelde hoeveelheid uit de MSC Zoe.

Economische versus ecologische schade 

Nurdles zijn spotgoedkoop en producenten springen er tijdens het productieproces en het vervoer erg slordig mee om. Zo hebben bijvoorbeeld de 24 miljoen korrels uit de MSC Zoe een marktwaarde van nog geen 500 euro, want een kilo plastic bestaat uit circa 50.000 korrels en kost slechts 95 eurocent. 

De ecologische schade daarentegen is groot. Eenmaal in zee terechtgekomen, zijn nurdles al helemaal niet meer op te ruimen en ze worden dan ook vaak door marien biologen aangetroffen in de maag en darmen van zeevogels, vissen en andere zeedieren, die de korrels voor voedsel aanzien.  

Onderzoek heeft volgens The Great Nurdle Hunt aangetoond dat meer dan 220 soorten zeedieren op deze manier plastic eten, soms zoveel dat ze zich ‘vol’ voelen, geen echt voedsel meer tot zich nemen en verhongeren. Daarnaast krijgen ze de aan het plastic toegevoegde chemicaliën binnen die mogelijk niet alleen schadelijk zijn voor hen maar ook voor ons als wij vervolgens weer deze vissen eten.  

Plastic is veel meer dan zomaar een materiaalsoort, het bevat stoffen zoals zware metalen die er tijdens het productieproces in zijn beland en chemische additieven die er bewust aan zijn toegevoegd om het plastic een bepaalde eigenschap zoals kleur en buigzaamheid te geven. Bovendien hechten allerlei giftige stoffen die zich reeds in het water bevinden, zoals DDT en PCB’s, zich makkelijk aan nurdles. 

Stille ramp

Nurdle-vervuiling van het strand of de duinen is bijna onzichtbaar, omdat de kleine plastickorreltjes in het zand nauwelijks te zien zijn. Zelfs goedgetrainde ogen zien maar een fractie van het probleem, namelijk alleen de korrels van de drijvende soorten plastic, zoals polyethyleen en polypropyleen.  

De andere helft van de geproduceerde nurdles bestaat uit soorten die niet blijven drijven, zoals PET-korrels, die onder meer voor de productie van frisdrankflessen worden gebruikt.  Buiten de poorten van BASF en Covestro in de Antwerpse haven hebben we in de berm en in de goot talrijke korrels aangetroffen die de drijftest niet doorstonden. Deze korrels zouden in open water naar de bodem zinken, net als de polystyreen-nurdles uit de MSC Zoe en de diverse plastics, zoals PVC, die in de vorm van poeder worden geproduceerd. 

Plastic vergaat nooit, maar valt na verloop van tijd onder invloed van uv-licht, wind, golven en ander natuurgeweld uiteen in steeds kleinere stukjes. Zo kunnen nurdles, die tot de ‘microplastics’ behoren omdat ze kleiner zijn dan 5 millimeter, uiteenvallen in nog veel kleinere ‘nanoplastics’. Net zolang tot ze microscopisch klein zijn en opgenomen kunnen worden door de kleinste dieren, die aan de basis van onze voedselkringloop staan.  

Zowel de gevolgen voor dier en milieu als de consequenties voor onze menselijke gezondheid zijn reden voor Plastic Soup Foundation om met alle mogelijke middelen een halt toe te roepen aan deze stille ramp.  

Terug naar nurdle-homepage
☞ Lees verder over ons onderzoek

Meer in dit nurdle-dossier

Lees verder in ons Nurdle-dossier

Het onderzoek

Ons juridische traject

De industrie

Onze vervolgstappen

Dossierstukken

Artikelen over Nurdles

Ducor tries to shift the responsibility for plastic pollution

DUCOR WIL VERANTWOORDELIJKHEID VOOR PLASTICVERVUILING AFSCHUIVEN

Plasticproducent Ducor begint aan beloofde schoonmaakactie

Nurdles,

Ducor Petrochemicals to be held responsible for plastic nurdle pollution

Ducor Petrochemicals als eerste Nederlandse plasticproducent verantwoordelijk gesteld voor vervuiling met plastickorrels

DWANGSOM VOOR DUCOR PETROCHEMICALS WEGENS VERVUILING MET PLASTICKORRELS

Minstens 24 miljoen nurdles aangespoeld bij Nederlandse kusten

Grootschalig verlies van pellets op zee blijft nog zonder sancties

Over ons

Onze aanpak

 

© Copyright - Plastic Soup Foundation